Vrijwilligerswerk en de gebakken peren

Velen van u verrichten zeer goed werk als vrijwilliger voor bijvoorbeeld een voetbalclub, een wijkvereniging, een carnavalsvereniging, voor de kerk of voor welk ander goed doel dan ook. Vaak zijn dat eenvoudige klusjes waar nauwelijks risico’s aan verbonden zijn. Een ongeluk komt daarbij gelukkig dan ook niet vaak voor.

Aansprakelijkheid bij letsel door vrijwilligerswerk

Maar als u dat dan toch overkomt, en u houdt daar letsel aan over, is dat dan een kwestie van pech die voor uw eigen rekening komt? Of kunt u eventueel de organisatie aanspreken voor wie u dat vrijwilligerswerk verrichtte? Het zou immers zuur zijn als u iets doet ten behoeve van anderen, en dat u vervolgens zelf met de gebakken peren blijft zitten (vandaar die titel van dit stuk).

Welnu, een algemeen antwoord op die vraag valt niet te geven helaas. Bij letselschadezaken hangt het namelijk altijd af van de omstandigheden van het geval. Er is geen algemene regel over eventuele aansprakelijkheid van derden bij dit soort situaties.

Oordeel Hoge Raad: kerkparochie toch aansprakelijk

Wel heeft de Hoge Raad, ons hoogste rechtscollege, een tijd terug een uitspraak gedaan over aansprakelijkheid bij een ongeval door een vrijwilliger.
Dit ging over een kerkparochie (in Midden-Nederland overigens) die een klusgroep had met leden die allerlei vrijwilligerswerk verrichtten. In het kader van de feestdagen moest er verlichting aangebracht worden op het dak van de kerk. U raadt het al: één van de vrijwilligers valt daarbij en loopt ernstig letsel op.
De vraag was vervolgens of die kerkparochie aansprakelijk was: de betrokkene was immers niet in loondienst maar deed vrijwilligerswerk. Bovendien kan een parochie moeilijk beschouwd worden als een bedrijf dat dakwerkzaamheden verricht (zo’n bedrijf is immers sneller aansprakelijk bij bedrijfsongevallen). Daarnaast was betrokkene niet verplicht om die werkzaamheden te verrichten, immers, het was een vrijwilliger.
Niettemin was de kerkparochie toch aansprakelijk. Voor de Hoge Raad was daarbij van belang dat de parochie een zelfstandig bedrijf was met eigen personeel en een eigen gebouw, dat zij ervan op de hoogte was dat dit werk uitgevoerd ging worden en dit ook toestond. Zij had er immers ook voor kunnen kiezen om die werkzaamheden door eigen werknemers uit te laten voeren (die bleek zij te hebben), of door bijvoorbeeld een dakspecialist. Dat de parochie desondanks toestond dat dit niet ongevaarlijke werk door een vrijwilliger gedaan werd, vond de Hoge Raad reden om die vrijwilliger dezelfde rechtsbescherming te geven die een ‘professioneel’ werknemer wel gehad zou hebben.

Ga vooraf na of uw organisatie verzekerd is voor ongevallen bij vrijwilligerswerk

Overigens wil dit niet zeggen dat de kerk dus altíjd aansprakelijk zou zijn. Want als die vrijwilliger bijvoorbeeld diverse veiligheidsvoorschriften aan zijn laars gelapt zou hebben, dan ligt het natuurlijk anders qua aansprakelijkheid. Daarnaast maakt het ook uit wat voor een soort organisatie het is waar het vrijwilligerswerk voor wordt uitgevoerd: bij een organisatie met een bedrijfsmatige structuur, zoals bij de kerkparochie in kwestie, zal die aansprakelijkheid eerder aangenomen worden dan bij een clubje vrijwilligers die los-vast wat klussen verrichten. Maar hoe dan ook, helemaal rechteloos is een vrijwilliger dus zeker niet! Ofwel, als u bestuurslid bent van een vereniging die af en toe vrijwilligers inschakelt, gaat u dan na of hen daarbij mogelijk een ongeval kan overkomen en zo ja, of u daar dan voor verzekerd bent. Beter vooraf dan achteraf gewaarschuwd!

Als u over dit stuk vragen heeft, of andere vragen op het gebied van letselschade, neemt u dan gerust contact met mij op (Jos de Kerf). Een vrijblijvende afspraak voor een kosteloos eerste gesprek, bij mij op kantoor of bij u thuis, is zo gemaakt.