Koopovereenkomst getekend via DocuSign, rechtsgeldig?

Ook bij het ondertekenen van overeenkomsten wordt steeds meer gebruik gemaakt van digitale ondertekening. Partijen hoeven dan niet meer bij elkaar te komen om een overeenkomst te ondertekenen, maar kunnen thuis een digitale handtekening zetten. Handig en efficiënt. Maar hoe zit het dan met de rechtsgeldigheid van die ondertekening? Is die ook rechtsgeldig als er meerdere ‘exemplaren’ van de overeen­komst los van elkaar worden ondertekend? Hierover ging de zaak waarover de Rechtbank Noord-Nederland in een uitspraak die op 20 juni 2022 werd gepubliceerd een oordeel moest geven.

De feiten: koopovereenkomst woning via DocuSign

In deze zaak wordt een woning aangeboden. Een geïnteresseerde koper doet een bod van € 860.000,– op de woning. Dit bod wordt door de verkoper op 27 augustus geaccepteerd. Vervolgens stelt de makelaar een digitale koopovereenkomst op. Op 1 september ondertekent de verkoper deze koopovereen­komst digitaal via DocuSign. Deze door verkoper digitaal ondertekende koop­overeenkomst wordt vervolgens eveneens ter digitale ondertekening aan de koper aan­geboden. De koper probeert de koopovereenkomst digitaal te ondertekenen, maar dat mislukt. De makelaar wordt daarover geïnformeerd. In plaats van de koopovereenkomst op “corrigeren” te zetten, wordt de overeenkomst op “voltooid” gezet hetgeen tot gevolg heeft dat de gehele overeenkomst opnieuw digitaal moet worden ondertekend. De makelaar zet exact dezelfde koopovereenkomst opnieuw digitaal klaar ter ondertekening door koper. Op 3 en 4 september ondertekent de koper alvast deze opnieuw klaargezette koopover­eenkomst. Echter, de handtekening van verkoper ontbreekt nog omdat deze op vakantie was.

Op 9 september verzoekt koper om de koopovereenkomst aan te passen zodat ook de zoon en dochter mee kopen. De laatst door koper ondertekende koopovereenkomst wordt op 10 september digitaal op ongeldig gezet. In de tussentijd meldt zich een tweede koper voor de woning bij de verkoper. De verkoop­makelaar stelt zich op 13 september vervolgens tegenover de eerste koper op het standpunt dat er slechts mondeling overeenstemming in augustus was bereikt over de koop, hetgeen niet voldoende is om tot een rechtsgeldige koop van een woning te komen. Beide kopers worden door de verkoper uitgenodigd om een nieuw bod te doen.

De aankoopmakelaar van de eerste koper komt daartegen in bezwaar en schrijft dat op 4 september een rechts­geldige koopovereenkomst tot stand is gekomen nadat koper de laatste handtekening heeft gezet. De verkoper trekt zich daar niets van aan en op 16 september sluit de verkoper met de nieuwe koper een koopovereenkomst waarbij de woning voor € 935.000,- wordt verkocht. De oorspronkelijk koper handhaaft echter zijn standpunt en start een procedure tegen de verkoper waarin hij onder meer schadevergoeding van verkoper vordert.

De beoordeling: overeenkomst DocuSign rechtsgeldig

De rechtbank stelt bij de beoordeling van deze zaak voorop dat het gaat om de vraag of de oorspronkelijke digitale koopover­eenkomst die door verkoper op 1 september digitaal is ondertekend en is geüpload in de digitale omgeving van DocuSign, in combinatie met dezelfde digitale koopovereenkomst die op 3 en 4 september is ondertekend door koper en eveneens is geüpload in DocuSign gelijk staat aan een door beide partijen ondertekende koopover­een­komst. Ja, oordeelt de rechtbank!

De rechtbank toetst aan artikel 6:227a BW. Dit artikel bepaalt dat overeenkomsten langs elektronische weg geldig en onaantastbaar tot stand komen, mits voldaan is aan de volgende eisen:

1. de overeenkomst is raadpleegbaar voor partijen;
2. de authenticiteit van de overeenkomst is in voldoende mate gewaarborgd;
3. het moment van totstandkoming van de overeenkomst kan met voldoende zekerheid worden vastgesteld;
4. de identiteit van partijen kan met voldoende zekerheid worden vastgesteld.

Volgens de rechtbank is aan deze eisen voldaan. Dat de digitale handtekeningen op twee digitale documenten zijn geplaatst, maakt daarin geen verschil. De inhoud was hetzelfde. En: juist bij een digitale handtekening kan (via het logboek) exact worden vastgesteld op welk tijdstip de bedenktijd voor de particuliere koper is gaan lopen, namelijk toen de laatste handtekening werd gezet. Dat is dus een voordeel ten opzichte van twee papieren versies, waarbij daarover wél discussie kan bestaan. Over de authenticiteit en DocuSign zegt de rechtbank: “DocuSign is een speciaal daarvoor ingerichte beveiligde omgeving die naar de stand van de techniek aan de daaraan gestelde vereisten voldoet.” De akte is op zodanige wijze opgeslagen in de digitale omgeving dat de akte niet ongemerkt achteraf door een van partijen (of een ander) bewerkt kan worden.

Bij vragen of voor nader juridisch advies over het sluiten van digitale overeenkomsten kunt u contact opnemen met Cora Blaak-Looij en Jannine de Bonte-Meijer.