Kifid-uitspraak rond buitenlandhypotheek ING gaat ver, maar biedt huizenbezitter geen garantie

Mag een bank haar beleid wijzigen als dat nadelig is voor de consument? Die beleidsvrijheid is niet onbeperkt, zoals blijkt uit een uitspraak van het Kifid van 20 juli 2022 (Kifid 2022-0621).

Buitenlandhypotheek wordt niet verlengd (beleidswijziging)

Wat deed zich voor? De consument had in 2005 een aflossingsvrije hypotheek ad € 230.000,- afgesloten voor de aankoop van een woning in België (een zogenoemde buitenlandhypotheek). De looptijd was 25 jaar (dus tot 2030). Dan moest de financiering worden afgelost.

In 2019 meldt de bank dat zij haar beleid wijzigt en de buitenlandhypotheek niet zal verlengen of herfinancieren. Zij verwijst de consument naar een specifiek advieskantoor. Dat kantoor blijkt echter niet te kunnen helpen.

Vervolgens vraagt de consument of de bank alvast aan wil geven dat deze de hypotheek in 2030 toch zal verlengen (!?). Uit coulance verklaart de bank zich daartoe bereid tot 2035, maar niet voor een langere periode. Dit vanwege haar beleidswijziging.

Vervolgens stapt de consument naar Kifid

Kifid oordeelt dat een bank haar beleid wel mag wijzigen, dus ook als dat ten koste van consumenten gaat. Dit is pas anders als dat in de betreffende situatie naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Dat is een zeer zwaar criterium en zo’n situatie doet zich niet snel voor, aldus Kifid.

Toch oordeelt Kifid dat de bank niet puur op grond van haar beleidswijziging de verlenging mag weigeren. Dit o.a. omdat de consument aannemelijk kon maken dat de adviseur van de bank destijds verwachtingen gewekt had en hem gerust had gesteld over de mogelijkheden van verlenging (na 2030 dus).

Bovendien had de consument aangetoond dat er geen alternatieven voor hem waren. En verder had de bank kennelijk al veel eerder (2012) besloten om haar beleid te wijzigen, en waren er toen wel mogelijkheden geweest voor de consument om iets te regelen, alleen was de voorgenomen beleidswijziging van de bank hem toen nog niet verteld…

Weliswaar had de bank ook nog aangegeven dat de WWFT-wetgeving buitenlandhypotheken niet meer mogelijk maakte (dit omdat de bank  in het buitenland minder controle uit kan oefenen op witwaspraktijken). Maar volgens Kifid had de bank onvoldoende aangetoond dat die verplichtingen zwaarder zouden wegen dan het belang van de consument.

Bijzondere situatie

Op het eerste gezicht vind ik het oordeel van Kifid wel ver gaan: Een bank verstrekt  in 2005 een buitenlandfinanciering die in 2030 algeheel moet zijn afgelost. Na verloop van tijd wijzigt de bank haar beleid en geeft zij aan dat zij die financiering ná 2030 niet meer zal verlengen. Wat zou een consument daar dan tegen in kunnen brengen, zou je denken?  Kennelijk heeft deze consument echter kunnen aantonen dat er bij het aangaan van de financiering (verlengings-)toezeggingen waren gedaan. Tja, dan staat de bank inderdaad op achterstand.

En dit temeer nu de consument kennelijk wél iets had kunnen regelen als de bank hem eerder gewaarschuwd zou hebben (al blijken die alternatieven voor mij niet uit de uitspraak).

Bijzonder is wel dat deze consument al die bewijzen nog had: welke consument kan jaren na dato die toezeggingen en die alternatieven nog aantonen? Dan moet je je mails wel heel systematisch archiveren, en dat is lang niet iedereen gegeven.

Eind goed al goed?

Is die consument er nu en komt hij in 2035 zonder meer voor verlenging in aanmerking?  Nee, aldus Kifid. Tegen die tijd zal de consument zijn inkomensgegevens moeten laten toetsen. Maar niet alleen dat: Kifid geeft ook alvast aan dat onbekend is hoe in 2035 de regelgeving zal zijn qua hypotheken en wat het beleid van de bank dan zal zijn!

Dat laatste lijkt merkwaardig. Want in de alinea daarvóór geeft Kifid juist aan dat de bank de verlenging niet mocht weigeren op het enkele feit dat haar beleid gewijzigd was. Maar zijn er dus meer beren op de weg voor de bank (denk aan gewijzigde regelgeving), dan kan de bank haar beleid daarop (moeten) aanpassen en de verlenging alsnog wel weigeren.

Kortom, een uitspraak waar de consument zonder meer iets aan heeft, maar die hem geen garantie biedt op verlenging in 2035.

Deze annotatie van Jos de Kerf verscheen eerder (in iets gewijzigde vorm) op AMweb. Vragen? Bel Jos gerust: 0113-211666